Sức hút vào ngành Sư phạm còn thể hiện ở “đầu ra”
Đánh giá về Dự thảo Luật, đại biểu Phạm Tất Thắng – Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, GD, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội – cho rằng với tinh thần sửa đổi Luật Giáo dục một cách cơ bản, Dự thảo Luật đã đề cập đến những vấn đề đang vướng mắc, bất cập, nút thắt ảnh hưởng đến sự phát triển GD-ĐT.
Đối với chính sách lương của nhà giáo, ông Phạm Tất Thắng chỉ rõ, Nghị quyết của Đảng xác định lương nhà giáo là bậc lương cao nhất trong bảng lương công chức, viên chức đã có hơn chục năm nay, nhưng chúng ta chưa thể chế hoá được điểm này. Đây là thời điểm chúng ta sửa đổi Luật GD, trong đó có nội dung quan trọng về đội ngũ nhà giáo.
Đồng thời với việc thực hiện Nghị quyết T.Ư 7 thì quan điểm của Ủy ban Văn hóa, GD, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội rất muốn xây dựng thang bảng lương riêng cho đội ngũ quản lý, đội ngũ nhà giáo để tạo điều kiện thu hút những người có khả năng tham gia ngành GD và đó là đội ngũ đóng góp quan trọng trong chất lượng GD.
Nói về đề xuất miễn học phí bằng tín dụng sư phạm trong đào tạo sư phạm, đại biểu Phạm Tất Thắng cho rằng, khi chính sách miễn học phí cho SV các trường sư phạm ra đời thì điểm đầu vào của các trường sư phạm cao, thậm chí có những trường cao nhất. Có thể thấy chính sách này có tác dụng trong nhiều năm. Nhưng mấy năm trở lại đây, đặc biệt nhìn vào mùa tuyển sinh năm 2017, một số trường sư phạm tuyển sinh đầu vào thấp, như vậy, chính sách này không còn sức hút nữa. Bài toán đặt ra, làm thế nào để thu hút người giỏi thi vào trường sư phạm và ra trường thì đóng góp cho ngành.
“Tôi thấy cách tiếp cận của Ban soạn thảo trong xây dựng chính sách này cũng phù hợp. Tức là có chính sách vay ưu đãi, nếu như ra trường cam kết đóng góp cho ngành GD trong bao nhiêu năm thì sẽ không phải trả kinh phí tín dụng SV đó. Như vậy là đúng, đó là cách tiếp cận phù hợp. Thế nhưng vẫn chưa đủ để tạo sức hút những HS giỏi vào trường sư phạm”, đại biểu Phạm Tất Thắng nói; đồng thời kiến nghị ngành GD phải đề xuất với Chính phủ, về chính sách vay tín dụng chưa đủ sức hút, mặc dù nó hữu ích ở chỗ kinh phí cấp đúng người, đúng việc. Sức hút vào ngành còn ở đầu ra và cả điều kiện làm việc, lương, thu nhập, môi trường cống hiến, thăng tiến… Tất cả những cái đó mới tạo sức hút với ngành.
Khắc phục nhiều hạn chế về GD
Theo đại biểu Nguyễn Thị Mai Hoa - Ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hoá, GD, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội - 36 điều của Dự thảo Luật đã rà soát đến nhiều vấn đề lớn. Chẳng hạn như: Tính mở, sự liên thông của hệ thống GD; vấn đề định hướng nghề, sự phân luồng trong hệ thống GD; đặc biệt yêu cầu của thực tiễn về chính sách người học, chính sách nhà giáo, những đổi mới trong quản lý GD, quản trị trường học, tài chính trong GD…
Bình luận về hình thức cho SV sư phạm vay tín dụng như đề xuất của Dự thảo Luật, đại biểu Mai Hoa nhấn mạnh: Phương án này đã được Ban soạn thảo cân nhắc và mạnh dạn đưa vào Dự thảo. Qua nghiên cứu, cả 2 hai chính sách miễn học phí cho SV sư phạm như Luật GD hiện hành hoặc cho SV sư phạm vay tiền tín dụng như trong Dự thảo Luật có nêu đều có tính nhân văn, phù hợp.
“Vấn đề đặt ra là tại sao lại chuyển? Nếu như chỉ miễn giảm học phí thì chưa phải là sự hấp dẫn. Trong thực tế, nhiều em đào tạo trong trường sư phạm được hưởng chính sách này nhưng ra trường không làm việc trong ngành Sư phạm. Trong khi đó, nguồn ngân sách Nhà nước bỏ ra rất nhiều, gây nên sự bị lãng phí về tài chính” - đại biểu Mai Hoa nêu thực trạng, đồng thời nhấn mạnh: Chuyển sang hình thức tín dụng sẽ khắc phục hạn chế nêu trên và không gây lãng phí ngân sách của Nhà nước.
Cũng theo đại biểu Mai Hoa, rất nhiều cử tri, đặc biệt là giáo viên, kỳ vọng lần sửa đổi Luật GD này giải quyết được vấn đề lương cho giáo viên. Trong Dự thảo ban đầu, Bộ GD&ĐT có đề xuất lương của giáo viên phải ở bậc cao nhất. Tuy nhiên, từ ý kiến của một số bộ, ngành liên quan có cân nhắc và đề nghị không đề xuất đến vấn đề lương giáo viên. “Tôi nghĩ rằng, cũng cần có những quy định trong luật liên quan đến vấn đề chính sách lương và thu nhập cho nhà giáo. Nếu không có những quy định có tính chất ưu đãi về lương, rõ ràng không thu hút được người giỏi vào ngành Sư phạm” - Đại biểu Mai Hoa trao đổi.
Bộ trưởng Bộ GD&ĐT đã có những nỗ lực đột phá
Đây là nhận định của đại biểu Quốc hội Hồ Thị Minh (đoàn Quảng Trị), Trưởng Ban Tuyên giáo huyện Hướng Hóa, người từng có thời gian 10 năm công tác trong ngành GD.
Theo đại biểu Hồ Thị Minh, dù ở vị trí lãnh đạo ngành GD chưa lâu, nhưng Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ đã có nỗ lực đột phá. Trong đó đặc biệt là việc đưa vào trong chương trình xây dựng Luật sửa đổi, bổ sung 2 luật là Luật GD và Luật GD ĐH, đó là một trong những nỗ lực thành công. Cùng với đó là bước chuyển rõ nét trong đào tạo, chất lượng GD, vấn đề thi tuyển sinh, tháo gỡ được rất nhiều vướng mắc trước đây.
Trao đổi kỹ hơn về Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật GD, đại biểu cho biết rất tâm huyết với quy định nâng chuẩn trình độ giáo viên để làm sao nâng cao chất lượng GD.
Cụ thể, dự thảo nâng trình độ chuẩn được đào tạo của giáo viên tiểu học, THCS; giảng viên giảng dạy trình độ ĐH và giảng viên giảng dạy, hướng dẫn luận văn thạc sĩ để đảm bảo chất lượng đào tạo, giảng dạy. Dự thảo luật bổ sung 1 điều quy định chuyển tiếp, theo đó các quy định về trình độ chuẩn của giáo viên tiểu học, THCS có hiệu lực thi hành kể từ ngày 1/1/2026 và giao Chính phủ quy định lộ trình thực hiện việc chuẩn hóa đối với nhà giáo. Nhưng, khi nâng trình độ chuẩn với giáo viên thì quy định tiền lương nhà giáo cũng phải tăng lên; như vậy thầy cô mới yên tâm công tác, toàn tâm toàn lực với việc trồng người.
Nghề giáo là nghề cao quý, đầu tư cho GD không bao giờ sợ thua lỗ, nên hãy mạnh dạn đầu tư cho GD, cố gắng chỉnh sửa luật để có tính đồng bộ, đáp ứng yêu cầu phát triển hiện nay. Tất nhiên còn bàn thảo nhiều, trong đó có một số vấn đề đại biểu sẽ tiếp tục có ý kiến. Ví dụ, sửa đổi, bổ sung quy định về học phí của HS, SV sư phạm theo hướng HS, SV sư phạm thực hiện việc đóng học phí như HS, SV các ngành khác; nếu ra trường làm việc đúng ngành trong thời gian nhất định thì được xóa nợ.
“Đây là giải pháp hay để thu hút những SV vào học ngành Sư phạm, đặc biệt vùng khó khăn, vùng sâu, vùng xa. Nhưng nếu SV ra trường có được xóa nợ hay không – phương án này cần được tính đến”, đại biểu Hồ Thị Minh nhấn mạnh.
