Gỡ vướng mắc để phát triển đột phá mô hình trường tiên tiến

Tuy nhiên, quá trình triển khai mô hình này bộc lộ một số vấn đề bất cập, khó khăn nên hiệu quả chưa như kỳ vọng.

Chưa như kỳ vọng

Trường THCS Đặng Thai Mai (TP Vinh, Nghệ An) vừa tổ chức khảo sát chất lượng tuyển sinh đầu cấp năm học 2024 - 2025 vào ngày 2/6. Năm học tới, trường được giao chỉ tiêu 8 lớp 6 với 305 học sinh. Trong đó có 5 lớp (200 học sinh) theo mô hình trường trọng điểm chất lượng cao và 3 lớp (105 em) thực hiện mô hình trường tiên tiến.

Do số hồ sơ đăng ký tuyển sinh lớn hơn chỉ tiêu, nên nhà trường tổ chức xét tuyển kết quả học tập kết hợp kiểm tra năng lực gồm kiến thức, kỹ năng các môn học trong chương trình tiểu học. Thời gian làm bài kiểm tra đánh giá năng lực 90 phút gồm 30 phút trắc nghiệm và 60 phút tự luận.

Trước đó, từ năm học 2022 - 2023, Trường THCS Đặng Thai Mai là đơn vị đầu tiên của tỉnh thí điểm mô hình trường tiên tiến cấp THCS, tuyển sinh từ lớp 6 với học sinh thuộc diện phổ cập trên địa bàn phường Hưng Phúc (thành phố Vinh).

Phương thức tuyển sinh là xét tuyển kết quả học tập các năm cấp tiểu học. Tuy nhiên, từ năm thứ 2, việc tuyển sinh lớp tiên tiến phải qua xét tuyển kết hợp thi tuyển nhằm nâng cao chất lượng đầu vào. Đối với học sinh diện phổ cập của phường Hưng Phúc, nếu không có nhu cầu học mô hình trường tiên tiến, có thể tuyển sinh ở bất cứ trường THCS nào trên địa bàn thành phố.

Theo Ban giám hiệu Trường THCS Đặng Thai Mai, thuận lợi của trường là cơ sở vật chất đảm bảo, đội ngũ giáo viên có năng lực chuyên môn vững vàng nên khi thí điểm mô hình mới, việc tuyển sinh không gặp khó khăn, thậm chí tỷ lệ cạnh tranh lớn. Về chương trình dạy học, bên cạnh đảm bảo theo Chương trình GDPT 2018 của Bộ GD&ĐT, học sinh hệ tiên tiến được học thêm các tiết tăng cường môn Tin học, Ngoại ngữ, giáo dục STEM, năng khiếu, thể thao… Để thực hiện chương trình trên, nhà trường tổ chức dạy học 2 buổi/ngày và bán trú cho học sinh có nhu cầu.

Tuy nhiên, nhiều phụ huynh học sinh các lớp mô hình tiên tiến còn băn khoăn về hiệu quả, chất lượng chương trình tăng cường chưa được như kỳ vọng. “Dù đã học 2 buổi/ngày nhưng để yên tâm hơn, tôi vẫn cho con đi học thêm vào buổi tối nhằm nâng cao kiến thức. Lịch học dày đặc, nhưng nếu muốn tham gia các kỳ thi chọn học sinh giỏi hoặc đạt điểm cao tại kỳ thi tuyển sinh vào 10 thì phải tập trung học từ bây giờ”, một phụ huynh có con học lớp tiên tiến chia sẻ.

Bên cạnh đó, cơ sở vật chất để thực hiện mô hình trường tiên tiến chưa đáp ứng đủ yêu cầu. Đáng chú ý sau 2 năm triển khai, nhà ăn, nhà bếp, khu bán trú hiện chưa được xây dựng. Nhà trường hợp đồng với 1 đơn vị ngoài nấu ăn cho học sinh, còn việc nghỉ trưa bố trí ngay tại lớp học.

Bà Hoàng Thị Phương Thảo - Trưởng phòng GD&ĐT TP Vinh thừa nhận, cần xem lại các chương trình học của mô hình trường tiên tiến, việc triển khai các môn học tăng cường để thực sự hiệu quả, hợp lý, tạo sự tin tưởng cho phụ huynh. Tuy nhiên, bà Thảo cho rằng, mô hình giáo dục mới cần thời gian, sự đồng hành, ủng hộ để triển khai theo kế hoạch và đem lại hiệu quả. Do đang thí điểm, nhiều cơ sở giáo dục cùng thực hiện Chương trình GDPT 2018 và chương trình tiên tiến, nên quản lý, điều hành gặp lúng túng.

Ngoài ra, giữa 4 cấp học chưa có sự thống nhất hay liên thông về chương trình tiên tiến. Bên cạnh đó thiếu chế độ chính sách về hỗ trợ cho các trường tiên tiến, đặc biệt cơ chế pháp lý về thu - chi nên không có sự đầu tư đồng bộ.

Hoạt động của Câu lạc bộ Mỹ thuật, Trường THCS Đặng Thai Mai, TP Vinh, Nghệ An. Ảnh: NTCC

Mong mỏi cơ chế đặc thù

Trước đó, UBND tỉnh Nghệ An đã phê duyệt Đề án “Thí điểm xây dựng trường mầm non, phổ thông tiên tiến theo xu thế hội nhập quốc tế trên địa bàn tỉnh Nghệ An, giai đoạn 2021 - 2030”. Thực hiện đề án, đến nay có 14 trường thuộc nhiều địa phương tham gia như huyện Nghi Lộc, Đô Lương, thị xã Hoàng Mai, TP Vinh…

TP Vinh là địa bàn tiên phong triển khai đầy đủ 4 cấp học từ mầm non, tiểu học, THCS và THPT. Trong đó, 3 trường THPT công lập trên địa bàn đều có chỉ tiêu tuyển sinh lớp tiên tiến.

Thầy Cao Thanh Bảo - Hiệu trưởng Trường THPT Hà Huy Tập (thành phố Vinh) cho hay, sau năm đầu tiên triển khai, chất lượng lớp tiên tiến được ghi nhận, trong đó kết quả môn Toán xếp thứ 5/16 lớp 10. Tuy nhiên, quá trình thực hiện gặp nhiều vướng mắc liên quan đến đặc thù cấp học và điều kiện của nhà trường. Dù chỉ tiêu được giao ít, 1 - 2 lớp, song do phụ huynh chưa hiểu đầy đủ về chương trình, nên còn băn khoăn đây là lớp bán công hay công lập. Nguồn tuyển sinh vì vậy chưa cạnh tranh được lớp truyền thống.

“Chuẩn đầu vào lớp tiên tiến chưa cao so với mặt bằng chung của trường, trong khi đội ngũ giáo viên thiếu, cơ sở vật chất chưa đồng bộ là những vấn đề cần tháo gỡ. Dù còn khó khăn, nhưng định hướng trong xây dựng chương trình các lớp tiên tiến của trường là học sinh được phát triển tất cả kỹ năng. Nhà trường cũng tập trung đào tạo chất lượng mũi nhọn để trò có cơ hội trúng tuyển trường đại học tốp đầu trong nước và nước ngoài... Làm được như vậy mới đúng mục tiêu của mô hình tiên tiến hội nhập quốc tế, thu hút tuyển sinh”, thầy Cao Thanh Bảo chia sẻ.

Theo đánh giá của Sở GD&ĐT Nghệ An, 2 năm triển khai mô hình tiên tiến, các trường phổ thông đã đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức và nội dung dạy học phù hợp, phát huy tính tích cực của học sinh.

Chương trình giáo dục được xây dựng đảm bảo chuẩn kiến thức kỹ năng theo Chương trình GDPT 2018 và có nội dung tăng cường, hoạt động trải nghiệm giúp học sinh vận dụng kiến thức, kỹ năng có được để giải quyết các tình huống thực tiễn… Với cấp mầm non, các đơn vị đã chủ động xây dựng kế hoạch giáo dục nhằm phát triển toàn diện phẩm chất, năng lực và kỹ năng của người học theo các bộ tiêu chí.

Ông Thái Văn Thành – Giám đốc Sở GD&ĐT Nghệ An cho biết: Mô hình trường tiên tiến được xây dựng phù hợp với xu thế phát triển của giáo dục hiện đại. Nếu triển khai đúng đề án của tỉnh sẽ đem đến nhiều giá trị cho học sinh Nghệ An, hướng tới công dân toàn cầu.

Thời gian tới, sở sẽ đánh giá lại việc thực hiện thí điểm mô hình trường tiên tiến một cách toàn diện, khách quan, nghiêm túc. Sở cũng tổng hợp ý kiến, đề xuất của các trường và địa phương để cùng bàn giải pháp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, từng bước điều chỉnh phù hợp. Trong đó, hỗ trợ các trường xây dựng khung chương trình giáo dục phù hợp, đồng bộ; quan tâm đến công tác tuyển sinh đầu vào và cam kết về chuẩn đầu ra.