Lựa chọn ngữ liệu dễ dạy, dễ học
Đồng Tháp có 121/301 trường chọn bộ SGK Tiếng Việt 1 bộ sách Cánh Diều, chiếm tỷ lệ gần 41%. Sau khi triển khai dạy, học SGK lớp 1, có phát sinh một số khó khăn, nhất là về mặt ngữ liệu.
Sở đã tổng hợp ý kiến của 7.000 cán bộ quản lý, GV về ngữ liệu và nhận được 535 lượt ý kiến đề nghị điều chỉnh, thay thế ngữ liệu và các kiến nghị, đề xuất khác. Trong khi chờ đợi hướng dẫn của Bộ, sở GD&ĐT giao cho Hội đồng chuyên môn cấp tỉnh (Tổ Tiếng Việt) thực hiện rà soát tất cả ngữ liệu. Từ kết quả xác định những ngữ liệu chưa phù hợp, tiếp tục tìm ngữ liệu thay thế, cách thực hiện thay thế và định hướng thay thế.
Theo các GV dạy lớp 1, sách Tiếng Việt có một số ngữ liệu chưa phù hợp với địa phương như: Nhá, nom, chén, cuỗn, bộp, tợp, đĩa oản, cắp đi... Ngoài ra, một số bài đọc còn quá dài; sử dụng nhiều câu chuyện ngụ ngôn chưa phù hợp với lứa tuổi học sinh lớp 1... Sau khi có yêu cầu chỉnh sửa, hiệu đính nội dung chưa phù hợp trong SGK Tiếng Việt lớp 1, các trường tiểu học ở Đồng Tháp nhanh chóng vào cuộc và lựa chọn các ngữ liệu phù hợp với đặc thù địa phương.
Những từ, cụm từ mang tính vùng miền, khó hiểu được GV chủ động thay thế. Như từ “chõ” được thay bằng “chợ”; “đĩa oản” được thay bằng “bé ngoan”; từ “chỏm mũ” khiến HS khó hiểu, GV đem chiếc mũ thật có chỏm vào lớp để HS quan sát trực tiếp… Theo thầy Trần Khắc Danh, GV Trường Tiểu học Thường Phước 1A, huyện Hồng Ngự (Đồng Tháp): Căn cứ mục tiêu, hoạt động dạy học của chương trình và hướng dẫn của Bộ, GV sẽ lựa chọn ngữ liệu phù hợp với trình độ, tâm sinh lý lứa tuổi của HS. Ngữ liệu thay thế phải chứa những tiếng, vần các em đã học trước đó. Qua thực tế giảng dạy, với những bài tập đọc có nội dung đa nghĩa, về mặt ngữ nghĩa HS tiếp thu bình thường. Nhưng GV cũng mở rộng, chia sẻ thêm để các em hiểu rõ hơn…
Chia sẻ về ngữ liệu SGK Tiếng Việt lớp 1, bà Nguyễn Thị Ngọc Dung, chuyên viên Phòng GD&ĐT huyện Hồng Ngự (Đồng Tháp) cho biết: Cuối mỗi tuần, GV trong Tổ họp trực tuyến hoặc trong quá trình giảng dạy, GV phát hiện có những khó khăn thì trao đổi ngay với đồng nghiệp qua hệ thống Zalo nhóm, Facebook hoặc thông qua buổi sinh hoạt chuyên môn cùng nhau giải quyết các vấn đề kịp thời.
Đồng hành cùng GV, ban giám hiệu các trường tiểu học cũng thường xuyên theo dõi, trao đổi với tổ chuyên môn, GV, phụ huynh về ngữ liệu SGK lớp 1. Theo thầy Nguyễn Tấn Thành, Hiệu trưởng Trường Tiểu học Thường Phước 1A, huyện Hồng Ngự (Đồng Tháp), cứ 2 tuần tổ khối chuyên môn họp một lần để rà soát việc dạy, học ở lớp 1. Nếu có thay thế ngữ liệu, tổ khối chuyên môn sẽ tham mưu với hiệu trưởng để chỉ đạo thực hiện. Bên cạnh đó, những ngữ liệu không cần thiết phải thay thế, GV chủ động sử dụng kênh hình hoặc vật thật để HS hiểu rõ hơn...
Chủ động, linh hoạt từ nhà trường
Theo Sở GD&ĐT Đồng Tháp, thực hiện Chương trình, SGK mới ở lớp 1, việc điều chỉnh một vài ngữ liệu trong bài học không vượt xa khả năng, trình độ của GV. Việc thay thế các ngữ liệu chưa phù hợp trong SGK cũng không ảnh hưởng đến việc tiếp thu bài của HS.
Sở cũng lưu ý, việc thay thế ngữ liệu phải đáp ứng các tiêu chí: Căn cứ vào yêu cầu của ngữ liệu được quy định trong Chương trình giáo dục phổ thông năm 2018; mục tiêu của hoạt động dạy học theo quy định của chương trình và các văn bản hướng dẫn của Bộ; ngữ liệu phải hợp với tâm lý của HS, bảo đảm tính thẩm mĩ, có giá trị nhân văn và có tính đến yếu tố vùng miền. Với ngữ liệu là những từ địa phương không cần thiết thay thế, GV chỉ cần giải thích cho HS rõ, qua đó góp phần làm phong phú thêm vốn từ cho các em...
“Chúng tôi muốn lắng nghe sự phản ánh, góp ý, đề xuất của từng cơ sở giáo dục. Đặc biệt là những cán bộ quản lý, thầy cô trực tiếp triển khai Chương trình, SGK mới. Sở trân trọng các ý kiến và sẽ nghiêm túc lắng nghe, cân nhắc thận trọng trước khi ban hành tài liệu điều chỉnh ngữ liệu phù hợp với tình hình thực tế địa phương. Sau đó hướng dẫn thực hiện chung cho các trường trong toàn tỉnh”, ông Nguyễn Minh Tâm, Phó Giám đốc Sở GD&ĐT Đồng Tháp cho biết.
