Đây là đợt cuối cùng cho các tỉnh còn lại, tiếp nối các khoá tập huấn trước đã tổ chức tại Hải Phòng, Nghệ An, Đăk Lăk, cho tổ trưởng chuyên môn 63 tỉnh/ thành phố.
Thống nhất tinh giản nội dung dạy học
Phát biểu tại khóa tập huấn, TS Sái Công Hồng, Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục trung học (Bộ GD&ĐT) cho biết, thực hiện Nghị quyết Trung ương 29 về đổi mới căn bản toàn diện giáo dục đào tạo, Bộ GD&ĐT đã ban hành chương trình giáo dục phổ thông 2018 (CT GDPT). Mục tiêu của chương trình là chuyển từ nền giáo dục truyền thụ kiến thức sang giáo dục phát triển phẩm chất, năng lực toàn diện cho học sinh.
Để học sinh đang học chương trình hiện hành có thể thụ hưởng những lợi ích của việc dạy học theo định hướng phát triển phẩm chất năng lực cho người học, đồng thời giúp giáo viên, cán bộ quản lý giáo dục có bước đệm để triển khai CT GDPT 2018, từ năm 2017, Bộ GD&ĐT đã ban hành công văn số 4612 hướng dẫn thực hiện CT GDPT hiện hành theo định hướng phát triển năng lực và phẩm chất học sinh từ năm học 2017-2018.
Công văn này yêu cầu các nhà trường tinh giản các nội dung dạy học vượt quá nội dung cần đạt về kiến thức, kỹ năng của CT GDPT hiện hành; điều chỉnh để tránh trùng lặp nội dung giữa các môn học và hoạt động giáo dục; bổ sung cập nhật những thông tin mới phù hợp thay thế cho thông tin cũ, lạc hậu… Việc dạy học và kiểm tra đánh giá cũng được yêu cầu đổi mới theo hướng tăng cường tính chủ động, sáng tạo của học sinh, dạy học thông qua các hoạt động giáo dục trong và ngoài lớp.
Thực hiện công văn 4612, nhiều nhà trường triển khai hiệu quả, được học sinh và giáo viên hưởng ứng. Tuy nhiên, còn một số địa phương thực hiện chưa đồng bộ, thiếu hiệu quả.
“Đổi mới dạy học và kiểm tra đánh giá cần phải đồng bộ với hoạt động tinh giản nội dung dạy học. Điều này giúp giáo viên, học sinh có thêm nhiều thời gian thực hiện các phương pháp dạy học, kiểm tra đánh giá mới để hình thành và phát triển phẩm chất năng lực người học”, TS Sái Công Hồng nói.
Vừa qua, để ứng phó với dịch Covid-19, Bộ GD&ĐT đã tinh giản nội dung dạy học của chương trình học kỳ 2 năm học 2019-2020. Hoạt động này nhận được những hiệu ứng tích cực từ học sinh, giáo viên và toàn xã hội.
Theo chỉ đạo của Bộ trưởng GD&ĐT, thời gian tới sẽ thực hiện tinh giản nội dung dạy học của CT GDPT hiện hành, đổi mới phương pháp kiểm tra đánh giá theo định hướng giáo dục phát triển phẩm chất năng lực cho học sinh. Chủ trương này sẽ thực hiện thống nhất trên toàn quốc. Như vậy, giáo viên, cán bộ quản lý giáo dục sẽ thuận lợi trong công tác đổi mới dạy học và học sinh là người hưởng lợi cuối cùng.
Gắn thực tiễn với khoa học trong hoạt động tinh giản
Tại khoá tập huấn, các tổ tưởng chuyên được hướng dẫn thực hiện rà soát tinh giản nội dung dạy học, xây dựng kế hoạch hoạt động chuyên môn, kế hoạch giáo dục môn học/hoạt động giáo dục trong thực hiện CT GDPT hiện hành theo định hướng phát triển phẩm chất năng lực người học. Đồng thời hướng dẫn việc đổi mới kiểm tra đánh giá theo định hướng CT GDPT 2018.
Theo đó, về tinh giản nội dung dạy học, giáo viên sẽ rà soát và đề xuất tinh giản các nội dung dạy học vượt quá nội dung cần đạt về kiến thức, kỹ năng của CT GDPT hiện hành; điều chỉnh để tránh trùng lặp nội dung giữa các môn học và hoạt động giáo dục; bổ sung cập nhật những thông tin mới phù hợp thay thế cho thông tin cũ, lạc hậu... Sau khi tinh giản, giáo viên thực hiện tích hợp hoặc ghép hợp nội dung kiến thức thành bài học hoặc chủ đề dạy học.
Để tổ chức dạy học sau tinh giản, các nhà trường, tổ chuyên môn phải xây dựng kế hoạch chuyên môn của từng môn học. Từng giáo viên căn cứ vào đó xây dựng kế hoạch dạy học cho cá nhân, để thực hiện linh hoạt, sáng tạo các bài học, các chủ đề. Trong kế hoạch dạy học, cần xác định rõ yêu cầu cần đạt của chủ đề, từ đó định hướng phương pháp giảng dạy và phân bổ thời gian hợp lý.
Việc đổi mới kiểm tra đánh giá được thực hiện theo hướng tăng cường kết hợp đánh giá định tính và định lượng, tức kết hợp đánh giá bằng nhận xét và đánh giá bằng điểm số. Đánh giá bằng nhận xét không thực hiện chung chung mà đánh giá sự tiến bộ của người học về thái độ, hành vi, kết quả sản phẩm học tập của học sinh. Các hình thức kiểm tra đánh giá sẽ đa dạng như: hỏi đáp, viết, thuyết trình, đánh giá bằng sản phẩm học tập. Đồng thời khuyến khích ứng dụng công nghệ thông tin trong kiểm tra đánh giá học sinh.
Như vậy, kết thúc khoá tập huấn, tổ trưởng chuyên môn sẽ hiểu rõ quy trình tinh giản và tổ chức dạy học, kiểm tra đánh giá sau tinh giản, theo định hướng phát triển phẩm chất, năng lực cho học sinh. Đội ngũ tổ trưởng chuyên môn được tập huấn sẽ bồi dưỡng hoạt động tinh giản nội dung dạy học và đổi mới kiểm tra đánh giá, xây dựng kế hoạch chuyên môn cho giáo viên toàn tỉnh.
“Tới đây, giáo viên của các tổ chuyên môn sẽ đề xuất nội dung tinh giản, xây dựng các chủ đề, nhóm chủ đề theo nội dung đã tinh giản. Sản phẩm này được Sở GD&ĐT các tỉnh tổng hợp, gửi về Bộ GD&ĐT. Bộ GD&ĐT sẽ mời các nhà khoa học nghiên cứu đề xuất của giáo viên để tiến hành tư vấn cho Bộ GD&ĐT ban hành hướng dẫn và thực hiện thống nhất trong toàn quốc. Như vậy sẽ là sản phẩm trí tuệ chung, kết hợp cả thực tiễn và khoa học”, TS Sái Công Hồng nói.
Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục trung học cho biết, hướng dẫn nội dung tinh giản sẽ được Bộ GD&ĐT ban hành trong thời gian tới đây. Hiện nay Bộ đang sửa đổi, bổ sung một số điều của Quy chế đánh giá, xếp loại học sinh trung học cơ sở (THCS) và học sinh trung học phổ thông (THPT) ban hành kèm theo Thông tư số 58/2011/TT-BGD&ĐT. Đây sẽ là căn cứ pháp lý để các giáo viên thực hiện đổi mới kiểm tra đánh giá theo định hướng phát triển phẩm chất năng lực cho học sinh.
Giáo viên mong muốn sớm áp dụng tinh giản chương trình
Giáo viên Phạm Thị Kim Sanh, trường THPT Trương Vĩnh Ký (huyện Chợ Lách, tỉnh Bến Tre) đánh giá, việc tinh giản nội dung dạy học của CT GDPT hiện hành để đổi mới dạy học, định hướng theo CT GDPT 2018 là hết sức cần thiết. Lý do là chương trình, sách giáo khoa hiện nay có nhiều nội dung nặng tính hàn lâm, thiếu ứng dụng thực tiễn, nội dung kiến thức một số môn và giữa các lớp học có sự trùng lặp. Đây là một phần lý do khiến học sinh chưa hứng thú học tập.
Những năm gần đây, thực hiện công văn 4612 của Bộ GD&ĐT, trường THPT Trương Vĩnh Ký đã tạo điều kiện cho giáo viên đổi mới dạy học, kiểm tra đánh giá. Như tổ chức cho học sinh học tập thông qua các hoạt động tìm hiểu mô hình sản xuất, thị trường kinh doanh thực tế của địa phương. Học sinh và giáo viên đều rất hứng thú.
“Tuy nhiên, nội dung cần dạy học theo chương trình, sách giáo khoa rất nặng, một học kỳ chúng tôi chỉ tổ chức được một vài buổi cho học sinh học trải nghiệm. Tới đây, nếu Bộ GD&ĐT tinh giản chương trình và áp dụng thống nhất trên toàn quốc, giáo viên sẽ có thêm thời gian để áp dụng các phương pháp dạy học tích cực, mang lại sự hứng thú và hiểu biết kiến thức chuyên môn lẫn thực tế cho học sinh”, giáo viên Phạm Thị Kim Sanh nói.
Tổ trưởng chuyên môn môn Giáo dục công dân của trường THPT Trương Vĩnh Ký cho biết, sau tinh giản chương trình, việc tích hợp hoặc kết hợp các nội dung kiến thức thành chủ đề hoặc nhóm chủ đề dạy học là cần thiết. Với hệ thống kiến thức vừa logic, vừa không bị trùng lặp, học sinh sẽ dễ học tập và học hiệu quả hơn.
Giáo viên môn Địa lý trường THPT Chiêm Thành Tấn (TP Vị Thanh, tỉnh Hậu Giang) – cô Đặng Thị Nâu, cũng cho rằng, việc tinh giản chương trình hiện hành, đổi mới dạy học và kiểm tra tránh giá định hướng CT GDPT mới là cần thiết và hữu ích cho cả giáo viên, học sinh. Tham gia 3 ngày tập huấn, cô và các tổ trưởng chuyên môn trường THPT khác đã hiểu được căn kẽ yêu cầu và quy trình tinh giản, xây dựng kế hoạch giáo dục và phương pháp kiểm tra đánh giá theo định hướng của CT GDPT 2018. Việc đổi mới dạy học và kiểm tra đánh giá tới đây của cô sẽ được thực hiện bài bản, khoa học hơn, thay vì mang tính tự phát như vừa qua.
Cô Nâu và các tổ trưởng chuyên môn tham gia đợt tập huấn rất phấn khởi khi tới đây, các giáo viên sẽ được góp tiếng nói quan trọng - tiếng nói từ thực tiễn giảng dạy - vào việc giúp Bộ GD&ĐT ban hành được hướng dẫn tinh giản nội dung dạy học của chương trình hiện hành, định hướng việc dạy học phát triển phẩm chất năng lực cho người học.
