Theo đó, đa số thành viên Ủy ban tán thành sự cần thiết sửa đổi, bổ sung Luật GDĐH nhằm khắc phục bất cập, hạn chế của Luật hiện hành; thể chế hóa chủ trương, quan điểm về đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo dục theo tinh thần Hiến pháp 2013 và Nghị quyết 29/NQ-TW; Nghị quyết 19-NQ/TW.
Đa số ý kiến thành viên Ủy ban tán thành với đề xuất rà soát toàn diện, nhưng lựa chọn một số vấn đề cốt lõi để sửa đổi, bổ sung như Tờ trình của Chính phủ. Tuy nhiên, có ý kiến đề nghị nghiên cứu sửa đổi Luật một cách căn cơ hơn, đáp ứng yêu cầu: chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa, dân chủ hóa và hội nhập quốc tế.
Mục tiêu, quan điểm sửa đổi, bổ sung Luật nêu trong Tờ trình của Chính phủ cũng được Ủy ban VHGDTNTN&NĐ cơ bản nhất trí.
Cơ bản nhất trí với nhiều nội dung sửa đổi về quản trị và tự chủ
Về tự chủ đại học: Ủy ban cho rằng việc đẩy mạnh tự chủ là cần thiết và phù hợp với xu thế chung của GDĐH; đi đôi với mở rộng tự chủ là tăng cường trách nhiệm giải trình và đổi mới quản trị cơ sở GDĐH, đặc biệt là nâng cao vai trò, năng lực của Hội đồng trường.
Ủy ban cơ bản nhất trí với nhiều nội dung sửa đổi của Dự thảo, tuy nhiên, đề nghị cần làm rõ hơn các khái niệm, nội hàm về quyền tự chủ, về năng lực tự chủ; về phạm vi, mức độ, điều kiện thực hiện quyền tự chủ phù hợp với năng lực của cơ sở GDĐH và yêu cầu cụ thể về trách nhiệm giải trình; đồng thời, quy định trong Dự thảo Luật nguyên tắc pháp lý cần thiết nhằm tạo sự đồng bộ trong hệ thống pháp luật về vấn đề tự chủ cho các cơ sở GDĐH, đặc biệt là về tổ chức – nhân sự, tài chính và tài sản.
Về Hội đồng trường: nhiều ý kiến đề nghị rà soát kỹ các quy định của Luật về Hội đồng trường để bảo đảm chặt chẽ và có tính khả thi, đặc biệt là về cơ chế phân chia trách nhiệm, phối hợp hoạt động giữa Hội đồng trường và Ban giám hiệu (Hiệu trưởng) trong quản trị nhà trường cũng như vai trò, vị trí và cơ chế giám sát của các tổ chức chính trị, đoàn thể nhằm bảo đảm dân chủ ở cơ sở; phân định rõ hơn mối quan hệ giữa nhà trường và cơ quan quản lý liên quan.
 |
| Quốc hội họp tại hội trường sáng 30/5 |
Dự thảo Luật cơ bản khắc phục được bất cập về tổ chức, quản lý đào tạo
Về đào tạo, Dự thảo Luật cơ bản đã khắc phục được các bất cập hiện nay về tổ chức và quản lý đào tạo. Tuy nhiên, đề nghị nghiên cứu thêm một số vấn đề sau:
Về mở ngành: Đa số ý kiến tán thành nội dung sửa đổi, bổ sung tại Điều 33 Dự thảo Luật. Tuy nhiên, có ý kiến đề nghị cân nhắc quy định cứng việc bảo đảm số lượng giảng viên, cán bộ khoa học cơ hữu đối với mở ngành đào tạo; đề nghị quy định rõ hơn về “giảng viên cơ hữu”, “giảng viên thỉnh giảng” và “báo cáo viên”, bảo đảm theo theo thông lệ thế giới.
Về thời gian đào tạo: Nhiều ý kiến thành viên Ủy ban tán thành việc rút ngắn thời gian học để thống nhất và tương thích với Khung trình độ Quốc gia song đề nghị giải trình, làm rõ việc giao thẩm quyền cho Bộ trưởng Bộ GD&ĐT quy định thời gian đào tạo cụ thể đối với mỗi trình độ của GDĐH theo từng lĩnh vực, hình thức tổ chức đào tạo, bảo đảm tôn trọng tính tự chủ của cơ sở GDĐH.
Về tổ chức và quản lý đào tạo: Đề nghị cân nhắc việc quy định cứng trong Luật về đào tạo theo học chế tín chỉ vì phương thức đào tạo có thể thay đổi theo thời gian. Đồng thời, cân nhắc quy định rõ ràng hơn về trình độ tương đương đối với một số ngành đào tạo theo định hướng nghề nghiệp chuyên sâu đặc thù.
Về liên kết đào tạo, hợp tác quốc tế: Một số ý kiến thành viên Ủy ban đề nghị xem xét mở rộng quyền tự chủ trong hợp tác quốc tế đối với một số hoạt động như: trao đổi giảng viên hợp tác NCKH, hợp tác đào tạo…
Cơ bản nhất trí với sửa đổi liên quan đến cơ chế tài chính GDĐH
Về tài chính, tài sản, đa số ý kiến thành viên Uỷ ban cơ bản nhất trí với nội dung sửa đổi, bổ sung liên quan đến cơ chế tài chính GDĐH như thể hiện trong Dự thảo Luật.
Riêng với giá dịch vụ đào tạo, đa số tán thành việc tính đúng, tính đủ chi phí cần thiết cho hoạt động đào tạo theo cơ chế giá dịch vụ và cho phép cơ sở GDĐH được tự chủ quyết định mức giá dịch vụ đào tạo đối với các dịch vụ không sử dụng ngân sách nhà nước. Tuy nhiên, đề nghị cân nhắc sử dụng khái niệm học phí như quy định trong dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục…
Nhiều ý kiến đề nghị làm rõ quy định: “cơ sở giáo dục đại học công lập tự bảo đảm toàn bộ kinh phí hoạt động” tại khoản 2 Điều 66 vì tài chính chỉ là một nội dung trong tự chủ của cơ sở GDĐH. Cần thiết phải tổng kết một cách toàn diện trước khi luật hóa cơ chế “công lập tự chủ tài chính”; làm rõ sự khác biệt giữa trường đại học công lập tự chủ tài chính hoàn toàn và trường đại học tư thục. Đồng thời, cần làm rõ trách nhiệm của Nhà nước đối với hệ thống GDĐH và các cơ sở GDĐH gồm cả loại hình công lập và ngoài công lập.
Có ý kiến đề nghị rà soát quy định giao Chính phủ quy định chi tiết tỉ lệ tài sản công của cơ sở GDĐH công lập được sử dụng vào mục đích kinh doanh, cho thuê, liên doanh, liên kết để bảo đảm tương thích với các quy định trong hệ thống pháp luật hiện hành.
 |
Về đại học tư thục
Ủy ban nhận thấy Dự thảo Luật đã có những sửa đổi, bổ sung theo hướng tháo gỡ một số vướng mắc hiện nay trong cơ cấu tổ chức và quyền tự chủ về tài chính, tài sản của cơ sở GDĐH tư thục, đặc biệt đối với cơ sở GDĐH tư thục không vì lợi nhuận. Tuy vậy, Ủy ban đề nghị: cần thể chế hóa cụ thể hơn chủ trương của Đảng về đẩy mạnh xã hội hóa trong GDĐH, tạo môi trường pháp lý nhằm phát triển bình đẳng giữa các cơ sở GDĐH công lập với cơ sở GDĐH tư thục; bổ sung các chính sách phù hợp để phát triển cả về số lượng và nâng cao chất lượng đào tạo của các trường đại học tư thục.
Về quản lý nhà nước về GDĐH
Ủy ban cho rằng, Dự thảo Luật nhìn chung đã có những sửa đổi, bổ sung góp phần nâng cao hiệu lực và hiệu quả trong quản lý nhà nước về GDĐH. Tuy vậy, cần tiếp tục nghiên cứu quy định cụ thể hơn trách nhiệm, quyền hạn của các cơ quan QLNN; phân định rõ hơn công tác QLNN với quản trị của cơ sở GDĐH theo hướng QLNN chỉ nên tập trung vào việc hoạch định chiến lược, quy hoạch, hướng dẫn, thanh tra, kiểm tra, khen thưởng, kỷ luật; đồng thời luật hóa các quy định về tiêu chí, tiêu chuẩn để tăng cường quản lý theo chất lượng.
Về giảng viên
Đa số ý kiến Uỷ ban đề nghị xem xét bổ sung các chính sách về riêng biệt và phù hợp về tuyển dụng, sử dụng, quản lý đội ngũ giảng viên, bảo đảm “nhà giáo giữ vai trò quyết định bảo đảm chất lượng giáo dục” và tôn vinh nghề dạy học.
Nhiều ý kiến đề nghị nghiên cứu quy định các chuẩn chức danh ngay trong Luật; nghiên cứu quy định giao quyền cho nhà trường trong việc tuyển chọn và bổ nhiệm giảng viên vào các ngạch, bậc từ giảng viên đến giảng viên cấp cao (PGS, GS) theo các tiêu chuẩn cơ bản do Chính phủ ban hành; đề nghị có điều khoản về giảng viên thực hành, giảng viên các lĩnh vực đặc thù và giảng viên thỉnh giảng để phù hợp với các điều kiện thực tế.
Xem toàn văn báo cáo thẩm tra TẠI ĐÂY
