Theo báo cáo này, thực hiện Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 04/11/2013 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã chỉ đạo nghiên cứu, vận dụng một số phương pháp, hình thức dạy học tiên tiến của thế giới vào các cấp học phổ thông trong đó có mô hình trường học mới (mô hình VNEN, một phương thức dạy học lấy hoạt động học của học sinh làm trung tâm).
Dự án triển khai từ 2012 và đã tổng kết vào tháng 5/2016. Phương thức dạy học theo mô hình trường học mới tập trung thay đổi hình thức tổ chức dạy học và phương pháp dạy học, trong đó phát huy được tính tích cực, chủ động của học sinh dưới sự hướng dẫn của giáo viên trên cơ sở thực hiện các nội dung dạy học được quy định trong chương trình giáo dục phổ thông hiện hành.
Sách Hướng dẫn học theo mô hình VNEN được biên soạn theo Chương trình giáo dục phổ thông hiện hành (Chương trình ban hành kèm theo Quyết định số 16/2006/QĐ-BGDĐT ngày 05 tháng 5 năm 2016 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo), học sinh sử dụng sách hướng dẫn học theo mô hình VNEN thay cho sách giáo khoa hiện hành, trừ các môn Âm nhạc, Mỹ thuật, Thể dục chỉ biên soạn sách "Hoạt động giáo dục" dành cho giáo viên để tổ chức hoạt động học cho học sinh. Đối với các môn Âm nhạc, Mỹ thuật học sinh vẫn sử dụng sách giáo khoa hiện hành để thực hiện các nhiệm vụ học tập do giáo viên giao.
 |
Các bài học trong sách Hướng dẫn học theo mô hình VNEN được thiết kế thành các hoạt động học để giáo viên hướng dẫn học sinh tự lực nghiên cứu để tiếp nhận và vận dụng kiến thức, dành nhiều thời gian trên lớp để tổ chức cho học sinh thực hành, báo cáo, thảo luận, phát triển năng lực. Do vậy, sách Hướng dẫn học có số trang nhiều hơn sách giáo khoa thông thường, được in 4 màu, khổ sách 19x27cm, chủng loại giấy in tốt hơn,… (sách giáo khoa thông thường khổ sách 17x24cm) nên có giá cao hơn sách giáo khoa thông thường khoảng 1,5-1,6 lần. Giá sách Hướng dẫn học theo mô hình VNEN cũng do Bộ Tài chính quản lí như đối với sách giáo khoa.
Kết quả triển khai Dự án cho thấy phương thức dạy học theo mô hình trường học mới có nhiều điểm tích cực, tạo được môi trường giáo dục thân thiện, dân chủ trong nhà trường và lớp học; học sinh học tập tích cực trên cơ sở việc tự học, tự quản dưới sự hướng dẫn, hỗ trợ của giáo viên; mối liên hệ giữa nhà trường với cha mẹ học sinh và cộng đồng được tăng cường.
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, việc triển khai phương thức dạy học theo mô hình trường học mới cũng đã bộc lộ một số bất cập. Một số nhà trường chưa chuẩn bị đầy đủ các điều kiện đãtổ chức triển khai (giáo viên chưa được tập huấn bồi dưỡng một cách đầy đủ, cơ sở vật chất chưa đảm bảo các yêu cầu tối thiểu về thiết bị dạy học, sĩ số lớp học đông...) dẫn đến việc tổ chức hoạt động giáo dục chưa đạt được hiệu quả mong muốn, gây ra những băn khoăn trong dư luận. Công tác truyền thông, cung cấp thông tin cho cha mẹ học sinh chưa kịp thời, đầy đủ nên chưa tạo được sự ủng hộ, đồng thuận của một số cha mẹ học sinh trong quá trình triển khai.
Để thực hiện phương thức dạy học lấy hoạt động học của học sinh làm trung tâm theo mô hình trường học mới đạt chất lượng và hiệu quả, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành công văn số 4068/BGDĐT-GDTrH ngày 18 tháng 8 năm 2016 và công văn số 3459/BGDĐT-GDTrH ngày 08 tháng 8 năm 2017 yêu cầu các sở giáo dục và đào tạo rà soát, đảm bảo các điều kiện thực hiện mô hình trường học mới.
Trên cơ sở đó, các địa phương chỉ đạo các trường chỉ tổ chức thực hiện mô hình khi đáp ứng đủ các điều kiện đảm bảo chất lượng giáo dục, các trường chưa đủ điều kiện có thể lựa chọn thực hiện một số thành tố tích cực của mô hình.
