Thu hẹp khoảng trống gia đình và nhà trường
NGƯT.TS Trần Công Chánh, Chủ tịch Hội Khoa học tâm lý - Giáo dục tỉnh Bạc Liêu cho rằng: GD đạo đức công dân trong nhà trường nhằm thực hiện mục tiêu giáo dục toàn diện, hướng đến hoàn thiện nhân cách người học. Từ mục tiêu đó cho thấy nhiệm vụ GD đạo đức công dân trong nhà trường (ở tất cả các bậc học) là dạy làm người. Đây là nhiệm vụ tiên quyết, quan trọng song hành với nhiệm vụ dạy chữ - dạy nghề.
Đề cập đến trách nhiệm của người thầy trong việc giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh, PGS.TS Chu Cẩm Thơ, Ủy viên Ban Chấp hành Hội Tâm lý GD học Hà Nội nhận định: Giáo viên là thành phần cốt lõi của trường học và họ đóng vai trò quan trọng trong GD phẩm chất.
Trước hết, GV cần hiểu rõ GD phẩm chất là nỗ lực có chủ ý để dạy các đức tính đại diện cho các tiêu chuẩn đạo đức khách quan vượt qua thời gian, văn hóa, và lựa chọn cá nhân. Để phát triển tính cách đạo đức trong HS, GV phải giúp trẻ biết được những hiểu biết đó là gì, đánh giá cao tầm quan trọng của chúng, muốn sở hữu chúng và để thực hành chúng trong hành vi hàng ngày.
Hiện nay nội dung phối hợp giữa nhà trường và gia đình trong GD đạo đức cho HS được quy định khá rõ trong các văn bản pháp quy từ Hiến pháp (2013), Luật Giáo dục (2005, sửa đổi 2009 và 2019) đến các văn bản dưới luật hướng dẫn thực thi như Điều lệ nhà trường, Điều lệ ban cha mẹ HS…
Các văn bản này quy định rõ nhà trường và gia đình có trách nhiệm trong chăm lo, giáo dục HS đạt các mục tiêu GD đạo đức. Tuy nhiên, thực tế vẫn còn nhiều khoảng trống giữa gia đình và nhà trường trong GD đạo đức HS. Khoảng trống này xuất hiện trong quan niệm về mục tiêu, vai trò, trách nhiệm, nội dung, phương pháp GD đạo đức công dân cho HS.
PGS.TS Chu Cẩm Thơ cho biết: Một khảo sát gần đây tại 10 trường tiểu học, THCS, THPT tại Hà Nội cho thấy có khoảng cách lớn giữa gia đình và nhà trường trong việc GD đạo đức cho HS. Hầu hết nhà trường cho rằng việc học ở trường chủ yếu là kiến thức, còn việc giáo dục đạo đức thuộc về gia đình.
 |
| Phát triển toàn diện học sinh cần sự phối hợp của toàn xã hội. Ảnh minh họa/ Internet |
Trong khi đó có tới 98% gia đình được hỏi cho rằng “nhà trường là nơi GD chính thức, họ không có đủ điều kiện giáo dục con”. Điều này thể hiện trong một số vụ việc điển hình như cô giáo bắt học sinh quỳ ở Thường Tín – Hà Nội. Cô giáo bất lực trước HS hư, không chịu học, cô cho rằng không thể dạy được những HS này…
“Huấn luyện” phụ huynh thành những người đồng hành
Theo PGS.TS Chu Cẩm Thơ, để lấp đầy khoảng trống, trước hết các nhà trường cần cụ thể hóa mục tiêu GD đạo đức đến mức chỉ báo các hành vi của HS, huấn luyện phụ huynh trong nhận diện và điều chỉnh các con trong cuộc sống hàng ngày. Từ đó, phụ huynh sẽ nâng cao các mục tiêu, nội dung, biện pháp GD, kỉ luật và chủ động phối hợp với nhà trường trong thực thi GD học sinh.
Cùng phụ huynh xây dựng mục tiêu, kế hoạch giáo dục của toàn trường, của con em họ, rồi cụ thể hóa mục tiêu ấy thành những việc HS cần được làm, cần được rèn luyện ở trong gia đình. Huấn luyện nề nếp, kỉ luật cho con; đánh giá con. Điều mà các nhà trường nên làm đó là thành lập CLB cho cha mẹ mà ở đó có hoạt động hướng nghiệp. Làm bạn cùng con, thấu hiểu con. “Huấn luyện” phụ huynh giúp con an toàn trước những xâm hại.
