Dịch bệnh ngày càng phức tạp ảnh hưởng đến cả tâm lý và điều kiện học tập, nhiều học sinh phải học online suốt từ đầu năm học. Chương trình lớp 9 nặng, kiến thức khó hơn nên áp lực học tập chắc chắn sẽ cao, nhất là trước kỳ thi căng thẳng mà địa phương nào cũng chỉ dành tỷ lệ phần trăm nhất định cho chỉ tiêu trường THPT công lập. Nỗi lo ngày càng hiện diện trong thời điểm này, khi học sinh bắt đầu bước vào chương trình học kỳ II, thời điểm nước rút ôn tập thi vào lớp 10, và khi mà hầu hết địa phương còn chưa có phương án tuyển sinh rõ ràng. Sự căng thẳng này càng nhiều ở những thành phố lớn, đặc biệt là Hà Nội và TP Hồ Chí Minh.
Còn nhớ năm 2020, dịch bệnh diễn biến phức tạp buộc Hà Nội phải cho học sinh nghỉ hè từ 15/5 - sớm hơn 14 ngày so với thời gian năm học đã được quy định trước đó. Việc ôn tập thi vào lớp 10 bởi vậy mà phải chuyển sang hình thức trực tuyến. Nhiều phụ huynh, một số nhà trường nêu nguyện vọng không thi môn thứ 4 để giảm áp lực cho học sinh. Nhưng năm nay, sự khó khăn tăng lên một bậc bởi học sinh đã qua một học kỳ hầu như chỉ học online và tình hình đến cuối năm học không thể đoán trước do dịch bệnh vẫn rất phức tạp.
Lo lắng của học sinh và phụ huynh là có thể hiểu. Tuy nhiên, kỳ thi vào lớp 10 là do tỉnh/thành quyết định phương án, đề thi là riêng theo từng địa phương; nên chắc chắn phương án tuyển sinh, nội dung kiến thức trong đề thi sẽ được quyết định phù hợp với tình hình dạy học của địa phương đó. Ngoài ra, theo hướng dẫn thực hiện Chương trình giáo dục phổ thông cấp THCS, THPT ứng phó với dịch Covid-19 năm học 2021 - 2022 của Bộ GD&ĐT, các trường sẽ lựa chọn nội dung cốt lõi để dạy học một cách phù hợp.
Những nội dung hướng dẫn học sinh tự đọc, tự học, tự làm, thực hiện, không yêu cầu; những nội dung yêu cầu học sinh thực hành, thí nghiệm chắc chắn sẽ không có trong đề thi. Đây cũng là thuận lợi cho học sinh, nhà trường vì nội dung kiến thức được giảm tải, đồng nghĩa với giảm bớt được áp lực. Nhiều năm nay, các địa phương hầu như ổn định cấu trúc đề thi nên học sinh được làm quen từ sớm, tránh sự bỡ ngỡ.
Bên cạnh đó, để tạo thuận lợi cho thí sinh, một số địa phương đã công bố phương án tuyển sinh vào lớp 10 (sớm hơn mọi năm); phương án xét tuyển thay cho thi tuyển cũng được lựa chọn nhiều hơn… Những thuận lợi này nên được truyền thông đến học sinh, phụ huynh để bớt được những căng thẳng, lo lắng không cần thiết.
Theo thông lệ, các địa phương thường công bố phương án tuyển sinh vào tháng 2 hoặc tháng 3; thời gian công bố môn thi thứ 3 (hoặc môn thứ 4 ở một số địa phương) cũng vào khoảng tháng 3 hằng năm. Thời gian thi hoặc xét tuyển vào lớp 10 vào khoảng tháng 6. Tuy nhiên, trong điều kiện đặc thù vì dịch bệnh, rất mong phương án thi, đặc biệt môn thi thứ 3 (hoặc thứ 4) sẽ được các địa phương quyết định sớm hơn để tạo điều kiện tốt nhất cho người học.
