Thu học phí không dùng tiền mặt: Không tạo lợi thế độc quyền

Tuy nhiên, một số người băn khoăn khi mức phí các kênh thanh toán còn khá cao.

Đẩy khó cho phụ huynh

Đóng học phí không dùng tiền mặt tạo điều kiện thuận lợi cho phụ huynh nhưng điều khiến một số bậc cha mẹ không hài lòng là phải tốn phí qua các kênh trung gian. Tại TP Cần Thơ, năm học 2023 - 2024, nhiều trường học đã áp dụng thu các khoản phí của học sinh bằng hình thức không dùng tiền mặt. Tuy nhiên, có trường chỉ thu qua ứng dụng nhà mạng, không thu trực tiếp hay chuyển khoản như các năm trước. Điều này khiến phụ huynh bức xúc.

Chị N.G, phụ huynh có con học tại trường THPT tại quận Ninh Kiều (TP Cần Thơ) cho biết, đầu năm học 2023 - 2024, trường thông báo các khoản tiền gồm: Bảo hiểm y tế, bảo hiểm tai nạn, học phí sẽ thu qua ứng dụng ví điện tử VNPT Money của nhà mạng VNPT (Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam). Trong khi đó, năm học trước, nhà trường có hai phương thức thu là chuyển qua tài khoản ngân hàng của trường hoặc đóng trực tiếp tại trường.

Chị G cho biết cảm thấy như bị “ép buộc” phải cài app để đóng tiền trong khi bản thân không có nhu cầu sử dụng thêm ví điện tử vì đã có app ngân hàng. Cũng theo chị G, sau đó cô giáo chủ nhiệm của con hướng dẫn nếu phụ huynh nào không cài ứng dụng thì có thể đến trực tiếp điểm giao dịch của VNPT Cần Thơ đóng tiền. Mức phí đóng trực tiếp là 3.300 đồng/giao dịch.

Tương tự, chị T.T, phụ huynh có con học tại trường THCS ở Quận 3, TPHCM cho biết, năm nay thay vì đóng học phí theo cách chuyển khoản vào tài khoản của trường như trước, chị phải đóng tiền qua app trung gian với mức phí 2.000 đồng/giao dịch. Khi chị T. thắc mắc, giáo viên giải thích là trường có hơn 2.800 học sinh, nếu thu theo hình thức như trước đây sẽ khiến nhân viên quỹ vất vả hơn vì phải ngồi gạch nợ, thống kê… Thanh toán qua app sẽ nhanh chóng và chính xác hơn.

Chị T. cho hay: “Dẫu biết trường có nhiều cái khó, song nếu có cách nào để phụ huynh không mất thêm phí mỗi lần đóng học phí cho con thì tốt biết mấy. Bởi mỗi lần giao dịch tôi phải mất phí 2.000 đồng, nhân với số học sinh của trường thì tiền đơn vị trung gian thu một tháng số tiền không nhỏ”.

Lý giải về việc tại sao không chuyển vào tài khoản trường mà phải qua trung gian, lãnh đạo nhiều trường học cho biết, với số lượng học sinh đông, việc chuyển khoản vào trường sẽ vất vả cho thủ quỹ khi phải gạch nợ, chưa kể phụ huynh chuyển khoản ghi tên không rõ ràng, khó kiểm soát. Do đó, sự tham gia của đơn vị trung gian sẽ giúp trường thuận tiện trong việc kiểm soát các khoản phụ huynh đóng, đỡ mất thời gian.

Tại Trường Tiểu học Nguyễn An Ninh (TP Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai), năm học 2023 - 2024, nhà trường tổ chức thu các khoản phí bằng hình thức không dùng tiền mặt qua app. Hình thức mới này được phụ huynh ủng hộ bởi không chỉ tiết kiệm được thời gian, mà mọi khoản thu đều công khai, minh bạch. Đặc biệt, thông qua app, phụ huynh có thể theo dõi các khoản đóng hằng tháng.

Theo chia sẻ của lãnh đạo nhà trường, không dùng tiền mặt giúp người đứng đầu nhà trường dễ dàng quản lý việc thu chi. Trước đây, công tác này khó khăn vì phải thông qua sổ sách ghi chép khá nhiều. Bây giờ chỉ cần qua máy tính hoặc điện thoại có thể kiểm tra toàn bộ việc thu chi. Đặc biệt, thu phí theo hình thức này đảm bảo tính minh bạch, chính xác, an toàn cho cả phụ huynh và nhà trường.

Phụ huynh Trường Tiểu học Nguyễn Bỉnh Khiêm (quận 1, TPHCM) đưa con đến trường. Ảnh: Minh Anh

Không tạo lợi thế độc quyền

Tại TP Cần Thơ, sở GD&ĐT đã có văn bản chỉ đạo hướng dẫn, yêu cầu các trường phối hợp với tổ chức tín dụng, trung gian thanh toán và các đơn vị liên quan để thu học phí, lệ phí tuyển sinh và khoản thu khác theo hình thức trực tuyến.

Trong đó, ngành Giáo dục địa phương lưu ý các đơn vị trang bị sẵn sàng phương tiện phục vụ thanh toán không dùng tiền mặt, tích hợp thanh toán trong phần mềm quản lý trường học, cơ sở giáo dục; phối hợp và bố trí đầu mối hướng dẫn, hỗ trợ và tạo điều kiện thuận lợi cho phụ huynh; đảm bảo an toàn, an ninh và bảo mật thông tin.

Ông Trần Thanh Bình - Giám đốc Sở GD&ĐT TP Cần Thơ cho biết: “Các trường học phải đa dạng phương thức và kênh thanh toán để phụ huynh có nhiều lựa chọn, thuận tiện trong việc đóng các khoản thu. Riêng một số địa phương khu vực nông thôn, người dân còn hạn chế trong việc thanh toán không dùng tiền mặt. Do đó, nhà trường có thể dùng nhiều phương thức, gồm cả thanh toán trực tuyến hoặc thu tiền mặt qua bộ phận tài vụ, giáo viên chủ nhiệm, nhằm đảm bảo thuận tiện cho phụ huynh.

“Không tạo lợi thế độc quyền cho bất kỳ một ngân hàng hay đơn vị trung gian thanh toán gây khó khăn cho phụ huynh, đồng thời tăng cường quản lý dữ liệu, đảm bảo an toàn và bảo mật thông tin”, ông Trần Thanh Bình nhấn mạnh.

Còn tại TPHCM, bước vào năm học 2023 - 2024, sở GD&ĐT đã yêu cầu 100% cơ sở giáo dục tạo điều kiện để cha mẹ học sinh không phải đến trường thanh toán học phí và các khoản thu khác, thay vào đó triển khai phương thức không dùng tiền mặt với nhiều hình thức. Tuy nhiên, thực tế có nhiều phụ huynh bức xúc bởi thay vì đóng học phí theo cách chuyển khoản vào tài khoản của trường phải đóng tiền qua app trung gian và mất phí.

Do đó, ngày 25/12/2023, Sở GD&ĐT TPHCM có văn bản gửi các trường học trên địa bàn về triển khai thanh toán không dùng tiền mặt. Theo đó, đơn vị này yêu cầu các trường đa dạng hóa các kênh thanh toán, không tạo lợi thế cho ngân hàng hay đơn vị trung gian. Từ đó, phụ huynh và người học có nhiều lựa chọn trong thanh toán học phí và các khoản thu dịch vụ giáo dục khác.

Có nhất thiết qua trung gian?

Thời gian qua, hiểu được cái khó của phụ huynh, nhiều trường học tại TPHCM đã sử dụng các hình thức thanh toán khác nhau. Trường THCS Nguyễn Văn Luông, Quận 6, cho phép phụ huynh chuyển khoản vào tài khoản trường qua quét mã QR. Do trường mua phần mềm thu tiền từ một đơn vị nên phụ huynh không mất phí, trường cũng dễ kiểm soát.

Thầy Đinh Phú Cường - Hiệu trưởng Trường THCS Nguyễn Văn Luông (Quận 6, TPHCM), cho biết: “Trường không thông qua công ty trung gian. Thay vào đó, trường trang bị phần mềm quản lý thu tiền, khi đóng tiền phụ huynh chỉ cần quét mã QR, nhanh gọn và không bị tính thêm phí. Năm học 2023 - 2024, 100% phụ huynh của trường đã thanh toán trực tuyến. Trước đó, năm học 2022 - 2023, trường chỉ khuyến khích phụ huynh đóng học phí không dùng tiền mặt”.

Hệ thống Trường Ngô Thời Nhiệm là một trong những cơ sở giáo dục tư thục lớn có sở sở tại TPHCM và Bình Dương với gần 10.000 học sinh từ mầm non đến THPT. Học sinh theo học tại đây đến từ các địa phương khác. Do đó, trong những năm qua, nhà trường đa dạng các hình thức thanh toán tiền học: Có thể nộp trực tiếp hoặc chuyển qua tài khoản ngân hàng. Điều này đã tạo thuận lợi cho phụ huynh trong việc thanh toán tiền học cho con em mình nhất là ở các tỉnh xa.

Thầy Tưởng Nguyễn Sự - Hiệu trưởng nhà trường cho biết, đa phần cha mẹ thanh toán bằng hình thức chuyển khoản qua ngân hàng. Hưởng ứng chương trình chuyển đổi số của ngành GD-ĐT TPHCM, nhà trường đang tiến hành xây dựng phần mềm cơ sở dữ liệu với kinh phí hơn 4 tỷ đồng.

Phần mềm này khi đưa vào hoạt động sẽ thuận tiện trong công tác quản lý học sinh cũng như mọi hoạt động thu, chi chi tiết của trường. “Có phụ huynh đóng học phí từng tháng, quý hoặc cả năm học. Vì vậy, nhà trường luôn linh hoạt các kênh thanh toán tiền để phụ huynh lựa chọn cũng như phù hợp với điều kiện của gia đình”, thầy Sự nhấn mạnh.

Ông Trần Khắc Huy - Trưởng phòng Kế hoạch Tài chính (Sở GD&ĐT TPHCM) cho biết: “Hiện có nhiều đối tác sẵn sàng liên kết với các nhà trường để thu tiền hộ bằng nhiều hình thức khác nhau, có đơn vị không tốn phí. Quan trọng là trường có biết kênh liên kết với các đơn vị để thực hiện hay không. Chủ trương của sở là không thu tiền mặt, còn cách thực hiện thế nào, liên kết với các đơn vị ra sao thì tùy nhà trường. Sở GD&ĐT TPHCM không bắt buộc các trường phải thực hiện theo hình thức nào mà để các trường chủ động chọn đối tác”.