Gen Z vừa đi học vừa khởi nghiệp

Sự thay đổi lớn

Ngày càng có nhiều sinh viên mới tốt nghiệp bắt tay vào gây dựng sự nghiệp kinh doanh riêng. Theo một cuộc khảo sát mới của American Express, 1/5 người thuộc thế hệ Gen Z (1997 - 2012) và Millennials (1981 - 1996) cho biết, họ là sinh viên trước khi bắt đầu kinh doanh.

Thay vào đó, gần 3/4 nhóm doanh nhân lớn tuổi đã làm công việc truyền thống trong khu vực công hoặc tư nhân trước khi thành lập công ty riêng. Đây là kết quả được công bố trong báo cáo thăm dò ý kiến của các chủ doanh nghiệp có 500 nhân viên trở xuống.

Morning Consult đã thực hiện cuộc khảo sát cho American Express và thăm dò ý kiến của 1.127 người ra quyết định tài chính cho doanh nghiệp nhỏ trong khoảng thời gian từ ngày 15 - 28/3. Mặc dù, đôi khi làm việc trong một lĩnh vực có thể giúp các nhà sáng lập tự tin hơn khi khởi nghiệp, nhưng ngày càng có nhiều thế hệ trẻ không làm theo hướng đó.

Bà Gina Taylor Cotter - Phó Chủ tịch điều hành kiêm Tổng Giám đốc các sản phẩm dành cho doanh nghiệp nhỏ tại American Express cho biết: “Chúng tôi chắc chắn đã nhìn thấy sự thay đổi thế hệ đó và tôi chưa từng thấy dữ liệu như vậy trước đây. Thế hệ Millennials và Gen Z đang thành lập các doanh nghiệp nhỏ ở giai đoạn sớm hơn nhiều trong cuộc đời”.

Theo một báo cáo gần đây của Viện Chính sách Kinh tế (EPI), thế hệ Gen Z thực sự có thể đang làm tốt hơn các thế hệ trước. Thị trường lao động dành cho thanh niên mới tốt nghiệp đại học hiện mạnh mẽ hơn so với trước đại dịch. Tình trạng này đã diễn ra như vậy trong một thời gian khá lâu.

Mặc dù chắc chắn là rất khó khăn, nhưng thế hệ Gen Z đã chứng kiến sự phục hồi trên thị trường lao động nhanh hơn bất kỳ sự phục hồi kinh tế nào trong lịch sử gần đây. Thế hệ này cũng thấy sự tăng trưởng tiền lương mạnh mẽ hơn.

Tỷ lệ thất nghiệp của thanh niên tốt nghiệp đại học, mà nhóm định nghĩa là những người lao động trong độ tuổi từ 21 - 24, đã phục hồi nhanh hơn 2,5 lần so với sau cuộc Đại suy thoái năm 2008.

Tổng cộng, 65,2% sinh viên trẻ tốt nghiệp đại học có việc làm, trong khi chỉ có 10% ra trường nhưng không có việc làm. Tỷ lệ sinh viên tốt nghiệp có việc làm đó đã cao hơn mức trước đại dịch (64,3% vào tháng 2/2020) kể từ tháng 2/2023.

Những sinh viên tốt nghiệp đại học gần đây không chỉ tìm được việc làm. Thực tế, họ tìm được việc làm tốt. Theo báo cáo, thế hệ trẻ tốt nghiệp đã trải qua mức tăng lương được điều chỉnh theo lạm phát nhanh hơn bất kỳ thế hệ nào khác trong ít nhất 30 năm qua.

Nói cách khác, thế hệ Millennial đã tốt nghiệp trong thời kỳ suy thoái 2008 - 2009 vẫn chưa thể phục hồi sau tình trạng thất nghiệp. Họ cũng có thể không bao giờ thực sự hồi phục sau những thất bại trong sự nghiệp do cuộc Đại suy thoái gây ra. Việc thiếu thu nhập đó là một đòn giáng mạnh vào thế hệ này, khiến mọi việc từ mua nhà đến những thứ như kết hôn và sinh con đều bị trì hoãn.

Tuy nhiên, đối với Gen Z, mọi thứ có vẻ thuận lợi hơn. Theo Hiệp hội các trường đại học và nhà tuyển dụng quốc gia, gần 83% nhà tuyển dụng dự đoán sẽ tăng cường tuyển nhân viên mới trong năm nay.

Dễ dàng khởi nghiệp

Ở một mức độ nào đó, việc thành lập công ty khi còn trẻ sẽ dễ dàng hơn vì mọi người có thể sẽ chịu ít trách nhiệm hơn. Khi Jake Danehy tốt nghiệp Trường Đại học Colgate vào năm 2016, anh đã từ chối lời mời làm việc từ thương hiệu thể thao nổi tiếng lúc bấy giờ là Outdoor Voices.

Nam sinh này quyết định dành toàn bộ tâm huyết cho công ty khởi nghiệp may mặc của riêng mình - Fair Harbor. Anh đã thành lập công ty cùng với em gái Caroline Danehy vào năm 2014. Thời điểm đó, Danehy đang là sinh viên đại học, còn em gái là học sinh cuối cấp trung học.

Hiện, công ty may mặc Fair Harbor có trụ sở tại New York và chuyên về tái chế chai nhựa thành quần áo đi biển. “Theo tôi, không có thời điểm nào tốt hơn để bắt đầu kinh doanh bằng khi bạn đang học hoặc vừa mới tốt nghiệp đại học. Bạn không có trách nhiệm gì cả. Chi phí cơ hội của việc bắt đầu ngay khi còn đi học thấp hơn rất nhiều so với khi bạn ở độ tuổi 30 hoặc 40”, Jake Danehy chia sẻ.

Thay vì nộp đơn ứng tuyển vào một công ty và nhận lương như thông thường, Danehy chuyển về nhà bố mẹ đẻ ở Larchmont, New York, làm việc dưới tầng hầm và đóng gói các đơn hàng trong gara. Danehy, hiện 30 tuổi, cho biết: “Nếu thực sự nghiêm túc với việc này, bạn phải dành toàn thời gian cho nó”.

“Nếu coi sự nghiệp riêng là phương án dự phòng thì sẽ không có ai quan tâm đến công ty cả. Khởi nghiệp là thứ mà chúng ta cần dồn toàn bộ tâm huyết vào”, nhà sáng lập Fair Harbor cho biết. Vào thời điểm Caroline tốt nghiệp đại học năm 2019, quyết định làm việc toàn thời gian ở Fair Harbor là “không cần phải đắn đo”.

Trong vòng hai năm, hai anh em nhà Danehy đã có mặt trên Inc. 5000, bảng xếp hạng danh giá được tổ chức thường niên từ năm 1982 do Inc. Magazine thực hiện. Kết quả nghiên cứu khách quan dựa trên tỷ lệ tăng trưởng tổng doanh thu hằng năm của doanh nghiệp trong 3 năm liên tiếp.

Theo các chuyên gia, ngay cả khi đã nhận được lời mời làm việc từ một công ty nào đó, thì quyết định đặt cược vào một ý tưởng kinh doanh vẫn có thể có ý nghĩa. Bởi, các sinh viên sau tốt nghiệp vẫn còn đủ trẻ để làm lại, nếu nỗ lực khởi nghiệp không thành công. Vào mùa Thu năm 2016, Nathan Kondamuri bắt đầu năm cuối tại Trường Đại học Stanford với lời mời làm việc từ nhà tư vấn Bain & Company.

Bạn cùng lớp của Kondamuri - Sophia Edelstein đã nhận được lời đề nghị làm việc từ công ty tư vấn McKinsey & Company, cũng như được nhận vào trường y. Tuy nhiên, thay vào đó, cả Nathan và Sophia đã biến ý tưởng về kính mắt trở thành sự thực, bằng cách cùng nhau thành lập một công ty. Sau đó, công ty Pair Eyewear của họ ra đời và hiện có trụ sở tại New York.

Nhìn lại, đó có thể là một lựa chọn an toàn đối với hai người. Công ty Pair Eyewear đã gia nhập Khu vực 2024 Inc. sau khi đạt mức tăng trưởng doanh thu 1,305% trong hai năm qua và huy động được 140 triệu USD cho đến nay.

Song, khi còn là sinh viên đại học, Kondamuri – hiện 29 tuổi, nói rằng, thật đáng sợ khi phải từ chối một công việc toàn thời gian. Sau khi tốt nghiệp, Nathan và Sophia đã trì hoãn lời đề nghị của các công ty trong một năm, trước khi từ chối. Vì vậy, họ vẫn có sự hỗ trợ nếu cần.

“Chúng ta chỉ cần có một bước nhảy vọt về niềm tin. Là một người sáng lập, bạn luôn phải học hỏi trong công việc, bất kể đã làm việc trong ngành này được vài năm hay chưa. Thời gian đã giúp chúng ta có thể làm được điều đó khi còn trẻ. Bởi, rõ ràng, đó là thời điểm người trẻ không có nhiều trách nhiệm trong cuộc sống”, Kondamuri, người giữ chức vụ đồng Giám đốc điều hành, cho biết.

Lấy cảm hứng và được hỗ trợ bởi công nghệ

Cuộc khảo sát cũng cho thấy, công nghệ và mạng xã hội là một trong những yếu tố quan trọng nhất thúc đẩy giới trẻ khởi nghiệp. Những người sáng lập thuộc thế hệ Millennials và Gen Z có nhiều khả năng tìm hiểu về tinh thần kinh doanh trực tuyến hoặc trên mạng xã hội nhất.

Trong khi đó, thế hệ Gen X (1965 - 1980) và Baby Boomers (1946 - 1964) có nhiều khả năng được giới thiệu về tinh thần kinh doanh thông qua một chủ doanh nghiệp mà họ quen biết.

Caroline Danehy – người lọt vào danh sách Nhà sáng lập Nữ của Inc. năm ngoái, cho biết: “Mọi người nói rằng, chúng tôi còn quá trẻ và không có đủ kinh nghiệm để bắt đầu kinh doanh. Các công nghệ như Shopify, phương tiện truyền thông xã hội, đã mang lại cho mỗi cá nhân nhiều quyền lực hơn để bắt đầu nếu muốn, thay vì thế hệ cha mẹ chúng ta - nơi việc khởi nghiệp rất khác biệt”. Cũng theo Caroline Danehy, thế giới hiện ở trong tầm tay mỗi người.

Đối với những người sáng lập trẻ tuổi, các công cụ kỹ thuật số cũng đóng vai trò quan trọng hơn nhiều trong hoạt động hằng ngày. Theo cuộc khảo sát, các doanh nhân thuộc thế hệ Millennials và Gen Z phụ thuộc nhiều hơn vào công nghệ.

Trong đó, 1/3 số người được hỏi cho rằng, đây là giải pháp giúp họ điều hành hoạt động kinh doanh của mình. Đối với công ty kính mắt Pair Eyewear, mạng xã hội đã cung cấp một động cơ thúc đẩy việc thu hút và tăng trưởng khách hàng.

Nhà đồng sáng lập công ty - Kondamuri cho biết: Bạn có thể xây dựng một trang web và bắt đầu bán sản phẩm cũng như thực hiện thanh toán thông qua nền tảng như Shopify rất nhanh chóng.

Sau đó, phương tiện truyền thông xã hội cho phép chúng tôi nhanh chóng tiếp cận người tiêu dùng. Điều đó cũng mang lại niềm tin cho những người trẻ. Nếu bạn thấy những nhà sáng lập trẻ khác đang thay đổi thế giới và các ngành công nghiệp khác nhau... bạn bắt đầu tin rằng: “Tại sao chúng ta không thể làm điều đó?”.