Vai trò “đầu tàu”
ThS Lê Đình Bình - ĐH Thủ Dầu Một cho rằng: Để đổi mới căn bản, toàn diện và đồng bộ giáo dục nước nhà rất cần thiết phải đổi mới cơ chế quản lý giáo dục, trong đó yếu tố đội ngũ giáo viên và vai trò cán bộ quản lý giáo dục có chất lượng cao được chú trọng quan tâm phát triển hàng đầu. Như vậy, chất lượng cán bộ quản lý giáo dục (CBQLGD) được coi như bệ đỡ để thực hiện thành công các mục tiêu về chất lượng giáo dục, đổi mới giáo dục.
Có thể thấy, CBQLGD có vai trò của người điều hành một hệ thống lớn và phức tạp, đồng thời thực thi các chính sách giáo dục đa dạng và mềm dẻo để giải quyết một cách chủ động và sáng tạo các vấn đề mới nảy sinh như: Phân cấp quản lý, trách nhiệm xã hội, huy động nguồn lực, dân chủ hóa giáo dục, tin học hóa quản lý… CBQLGD đóng vai trò quyết định trong việc đảm bảo thực hiện thành công chính sách giáo dục và nâng cao hiệu quả hoạt động giáo dục.
Vai trò của cán bộ quản lý giáo dục hiện nay phải hướng tới đổi mới và phát triển. Cán bộ quản lý giáo dục phải đóng vai trò nhà chính trị để tạo được sự đồng thuận trong đội ngũ và tổ chức. Cán bộ quản lý giáo dục phải xoay xở như một doanh nhân và cũng phải biết hướng dẫn, tư vấn, hỗ trợ, tạo điều kiện về những vấn đề liên quan đến lĩnh vực mình phụ trách.
Cán bộ quản lý giáo dục phải quyết đoán và chịu trách nhiệm về quyết định của mình, tổ chức thực hiện minh bạch hóa các hoạt động chuyên môn, tổ chức, nhân sự và kĩ năng chủ yếu của họ là giải quyết vấn đề đó.
Khi xã hội bước sang một thời kỳ mới - thời kỳ đẩy mạnh CNH - HĐH, cần phải có những con người phù hợp, mà trước hết cần phải có những nhà quản lý phù hợp. Cán bộ quản lý giáo dục đóng vai trò quyết định trong việc đảm bảo thực hiện thành công chính sách giáo dục và nâng cao hiệu quả hoạt động giáo dục.
Bồi dưỡng CBQLGD đáp ứng đổi mới GD
ThS Lê Đình Bình - ĐH Thủ Dầu Một đã chỉ ra, trước yêu cầu về đổi mới căn bản toàn diện GD-ĐT thì công tác bồi dưỡng CBQLGD hiện nay phải có sự thay đổi trong đào tạo - bồi dưỡng và cung cấp cho xã hội những con người có khả năng giảng dạy, lãnh đạo quản lý phù hợp. Vì vậy, cần phải “xây dựng quy hoạch kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ nhà giáo và CBQLGD”.
CBQLGD là nhân tố quyết định chất lượng giáo dục trong nhà trường. Để hoàn thành sứ mệnh đặc biệt đó thì thì người CBQLGD phải có chuyên môn, nghiệp vụ cao, có phẩm chất đạo đức tốt. Vì vậy, việc bồi dưỡng để có được đội ngũ CBQLGD tốt có năng lực là hết sức quan trọng. QLGD hiện nay đòi hỏi CBQLGD phải tiếp nhận và biết vận dụng nhiều phương pháp và phương tiện quản lý hiện đại phù hợp và có hiệu quả. Yêu cầu tất yếu cần làm hiện nay là nâng cao chất lượng đội ngũ CBQLGD mà cách làm chủ yếu là thông qua đào tạo, bồi dưỡng.
Được biết, công tác bồi dưỡng nhà giáo và CBQLGD hiện nay luôn được ngành GD quan tâm chỉ đạo thực hiện đồng bộ các hoạt động nghiên cứu, hợp tác đào tạo, bồi dưỡng nhằm nâng cao chất lượng độ ngũ và thiết thực tiến hành đổi mới giáo dục và quản lý giáo dục…
Chương trình đào tạo, bồi dưỡng CBQLGD hiện nay cần căn cứ vào vai trò ngày càng cao và mô hình đa chiều về phẩm chất, năng lực của CBQLGD. Từ đó, xây dựng các chương trình như: Chương trình bồi dưỡng CBQLGD, chương trình bồi dưỡng kiến thức pháp luật và kĩ năng công tác pháp chế cho cán bộ pháp chế ngành Giáo dục. Chương trình bồi dưỡng nghiệp vụ cộng tác viên thanh tra giáo dục; Chương trình trình nâng cao năng lực quản lý tài chính, tài sản trong giáo dục…
Cần tăng cường bồi dưỡng các kiến thức mà nhà lãnh đạo giáo dục cần có như: Hiểu biết về học sinh, những nguyên tắc cơ bản về sự phát triển của HS và các học thuyết học tập mới nhất, các nhu cầu đa dạng của HS… Hiểu biết pháp luật, Luật GD, Luật Viên chức… Hiểu được vai trò của nhà trường đối với sự phát triển của cộng đồng, các học thuyết lãnh đạo giáo dục, các phương pháp nghiên cứu quản lý giáo dục, công nghệ thông tin trong dạy học và quản lý giáo dục…
Thông qua việc bồi dưỡng những kiến thức về nghiệp vụ quản lý, phương pháp, kĩ năng quản lý ban đầu, bắt buộc, tối thiểu đối với cán bộ quản lý đáp ứng tiêu chuẩn bổ nhiệm chức danh cán bộ quản lý giáo dục. Cập nhật kiến thức về chính trị, kinh tế - xã hội, chuyên môn, nghiệp vụ, bồi dưỡng, củng cố về kĩ năng, phương pháp lãnh đạo và quản lý giáo dục nhằm nâng cao, phẩm chất chính trị, đạo đức nghề nghiệp, chất lượng, hiệu quả công tác quản lý giáo dục đáp ứng yêu cầu phát triển giáo dục; Đội ngũ CBQLGD có thêm kiến thức, hiểu biết để vận dụng vào quá trình thực hiện trách nhiệm, nhiệm vụ được giao một cách đúng đắn, khoa học.
CBQLGD cũng cần được bồi dưỡng các kĩ năng như: Kĩ năng lãnh đạo và đào tạo sự thay đổi. Các kĩ năng xây dựng viễn cảnh. Kĩ năng xây dựng chính sách và quản trị. Kĩ năng giao tiếp và quan hệ cộng đồng. Kĩ năng quản lý tổ chức. Kĩ năng lập kế hoạch và phát triển chương trình. Kĩ năng quản lý hoạt động dạy học. Kĩ năng đánh giá đội ngũ và quản lý nhân sự. Kĩ năng phát triển đội ngũ. Kĩ năng nghiên cứu khoa học giáo dục, đánh giá và lập kế hoạch…
CBQLGD cũng cần có kế hoạch chiến lược về nghiên cứu khoa học, tự học, tự bồi dưỡng về các kiến thức chính trị - xã hội, chuyên môn - nghiệp vụ quản lý, đo lường và đánh giá trong giáo dục, công nghệ thông tin, ngoại ngữ… để phát triển chính mình. Để trở thành CBQLGD đáp ứng được yêu cầu xã hội phải có tính kiên nhẫn, sự khổ luyện, lòng can đảm, tự tin… trong học tập thường xuyên và phấn đấu suốt đời cho sự nghiệp.
